Is er een recept voor een succesvolle overname?

Korfbalvereniging Roda organiseerde woensdag 30 april samen met de Rabobank Zaanstreek en FoedererDFK accountants en consultants uit Oostzaan een bijeenkomst waar een veertigtal directeuren/eigenaren van bedrijven op af waren gekomen. Voor de helft bestaande uit Roda sponsors en leden van Bedrijvencontact Westzaan, voor de andere helft uit Zaanse bedrijven die geen binding met de club hebben. Roda wilde zo iets terug doen voor het bedrijfsleven dat de club al jarenlang ondersteunt. Zij zullen geen spijt gehad hebben van hun bezoek aan Roda. Er waren 2 inleiders: prof. dr. Tjeu Blommaert namens FoedererDFK en drs. Ferdi Kramer namens Rembrandt Fusies en Overnames (F&O), een dochterbedrijf van de Rabobank. Beiden zijn grootheden in hun vakgebied en uitstekende sprekers. Zij wisten de deelnemers van het begin tot het einde te boeien. MKB ondernemers moeten hard werken en hebben nauwelijks tijd om opleidingen te volgen, daarom was deze avond een schot in de roos volgens de organisatoren.

Prof. Blommaert opende de avond met de presentatie: Strategie bij Overnames. Blommaert heeft hele generaties (bedrijfs)eco­nomie scholieren en studenten opgevoed met maar liefst 1,2 miljoen(!) verkochte boeken. Hij adviseert talloze bedrijven en is een veel gevraagd spreker op congressen. Blommaert benadrukte om je bedrijfsstrategie te baseren op, zoals hij dat noemt, onmiskenbare maatschappelijke trends. Bijvoorbeeld duurzaamheid, thuis werken, bewust leven, gedeeld eigendom en zo zijn er nog wel 10 te benoemen. Hij doorspekte zijn presentatie met veel humor. Zoals deze: ook multinationals moeten hun strategie op deze trends baseren. Zo was hij vorige week bij een groot energieconcern, de auto met chauffeur reed in een hybride auto, maar er was nergens een (energie) paal te vinden! Of deze: ondernemers moeten stoppen met ontzorgen van klanten. Voordat je de laatste klant ontzorgd hebt, ben je al lang failliet. Kijk meer naar de Masters in Business: bedrijven die zich onderscheiden in de markt: Ikea (klanten zelf aan het werk zetten), BOL.com (logistiek), Ryanair (lage kosten in de kern, winst in de periferie). Ten slotte het meest onderbelichte item bij over­names: CULTUUR. Passen de ondernemingen qua cultuur, ver­gelijk het met menselijk DNA, wel bij elkaar. Denk aan los of strak gestuurde bedrijven, een pragmatisch bedrijf of strakke normen (om 2.15 uur vertrekt de laatste trein en gaat de deur dicht en morgen bent u de eerste) of na 18.00 of 20.00 uur kun je je lekke band nog laten plakken. Bij te grote cultuurverschillen, begin niet aan een overname want een mislukking ligt op de loer. Cultuur is heel moeilijk te veranderen, het zit als het ware in de stenen van een bedrijf.

Zeven gouden regels

Na het geweld van Prof Blommaert confronteerde, oud Zaan­kanter, Ferdi Kramer de aanwezigen met de dagelijkse praktijk van over­names. Hij hanteert daarbij zeven gouden regels. Eén daarvan is: laat je echte winstniveau zien ook al zal dat tot een hogere belastingafdracht leiden. Stop, als je je bedrijf in de eta­lage wilt zetten, met het boeken van privé achtige kosten ten laste van de winst. Schoon je balans op! Anders zul je veel moeite hebben om een koper te overtuigen dat je winst eigenlijk veel hoger is dan uit de cijfers blijkt.

Gekwalificeerde eigen medewerkers

Een andere regel als je jouw bedrijf wilt verkopen is dat je het eerst aanbiedt aan gekwalificeerde eigen medewerkers. Als je meteen met een externe partij komt, lopen je sleutelfiguren misschien weg. De laatste regel die we er uitlichten: Is er een hoofdprijs voor een bedrijf en is die te bepalen? Nee die is er niet volgens Ferdi Kramer. De prijs van een bedrijf is vrijwel nooit gelijk aan de waarde en wordt bepaald op basis van een inschatting van de toekomstige opbrengsten. Die opbrengsten zijn onzeker en pas na meer dan 5 jaar is te bepalen of je dat te hoog of te laag hebt ingeschat. Dus of de prijs juist was is pas achteraf vast te stellen. Gemiddeld is, zo blijkt uit de cijfers van Rembrandt F&O, de af­gelopen jaren 5 á 6 maal de winst betaalt voor een onder­neming. Let wel: winst wordt hier ruimer gedefinieerd dan in een jaarverslag. Verder is de spreiding van dit gemiddelde groot: van 2 maal de winst tot meer dan 10 maal de winst.
Wat is nu de conclusie na al deze bespiegelingen. Het overnemen van bedrijven is een lastig proces. De kans op mislukking is groter dan de kans op succes. De markten waarin ondernemingen opereren veranderen sneller en sneller. Prognoses blijken steeds moeilijker te maken en hebben daardoor maar een beperkte houdbaarheid. Een overname kost al heel veel tijd, maar daarna begint het werk pas. Is er voldoende tijd om het bedrijf te integreren om de kosten en synergie voordelen te realiseren? Of blijven beide bedrijven als 2 gescheiden eenheden naast elkaar bestaan, zodat er nog jarenlang sprake is van verschillende DNA bloedgroepen waar nooit een eenheid uit zal ontstaan. Ondernemingen waarbij een overname succesvol is geweest hebben veel werk gemaakt van bovenstaande zaken. Advisering door deskundige partners is hierbij zeer gewenst. Ondernemers staan bij overnames voor ingewikkelde niet alledaagse beslissingen met vaak onomkeerbare gevolgen.

Genoeg stof dus voor de ondernemers, om onder het genot van een drankje, nog lang na te praten die avond.

Meer weten?

Dries Tuinhof, Rabobank Zaanstreek, tel. 075-8903140 of
e-mail: a.m.tuinhof@zaanstreek.rabobank.nl
Erik Aker, FoedererDFK accountants en consultants uit Oostzaan,
tel. 075-6841327 of e-mail: e.aker@foedererDFK.com