Het Europese Hof van Justitie heeft onlangs uitspraak gedaan in een lang lopend geschil tussen de DAS en een van haar verzekerden. De zaak draait om een verzekerde die zijn voormalige werkgever aansprak voor schadevergoeding wegens kennelijk onredelijk ontslag. Voor deze kantonprocedure is bijstand door een advocaat niet wettelijk vereist, maar de verzekerde wilde deze procedure laten voeren door een door hem zelf aangewezen advocaat. DAS wees dat verzoek van de hand.
Uit de uitspraak van het Gerechtshof blijkt dat de rechtsbijstandverzekeringen de verzekerden niet het recht mogen onthouden zelf een advocaat te kiezen. Het Hof vindt dat polishouders in alle procedures, dus ook die waarin geen verplichte vertegenwoordiging door een advocaat geldt, zelf mogen kiezen.
Dit heeft grote gevolgen voor de verzekeraars, die –globaal- in Nederland drie miljoen particulieren en vierhonderdduizend ondernemingen als klant hebben en jaarlijks honderdduizenden geschillen behandelen. Als verzekerden vaker een eigen advocaat inschakelen, zullen de kosten voor rechtsbijstand waarschijnlijk sterk stijgen, en daarmee ook de premies. De uitspraak volgt op zogenaamde prejudiciële vragen van de Hoge Raad over de verenigbaarheid van de polisvoorwaarden van DAS Rechtsbijstand met het Europees recht. DAS heeft in haar verzekeringsvoorwaarden bepaald, dat zij in beginsel zelf rechtshulp verleent, tenzij de verzekeraar beslist dat een externe rechtshulpverlener moet worden ingeschakeld. Bij de overige verzekeraars is dat meestal niet veel anders. Bij geen van hen heeft u het recht zelf een advocaat te kiezen, als die advocaat niet verplicht is. Dat geldt met name in procedures bij de kantonrechter en de bestuursrechter.
Geschillen behandelen door eigen medewerkers
Rechtsbijstandsverzekeraars laten de meeste geschillen behandelen door eigen medewerkers, die geen advocaat zijn. Zo houden ze de kosten en de premie laag. Pas als er belangenconflict is, bijvoorbeeld omdat bij een geschil beide partijen dezelfde verzekeraar hebben, of als er een succesvol beroep wordt gedaan op de interne geschillenregeling, is er in de regel vrije keuze.
Richtlijn 87/344/EEG
Veel voorwaarden zijn nu strijdig verklaard met Richtlijn 87/344/EEG en het daarmee corresponderende artikel 4:67 van de Wet Financieel Toezicht, waarin de vrije advocaatkeuze is geregeld. De Hoge Raad had dat vermoeden al, want de rechters concludeerden vorig jaar dat het erop lijkt dat ‘de richtlijn het recht op keuze van een rechtsbijstandverlener reeds doet ontstaan indien is voldaan aan de voorwaarde dat een zodanige procedure moet worden gevoerd’.
Grote impact op de premie
Omdat de vrije keuze zoals gezegd een grote impact kan hebben op de premie en de toegankelijkheid van het recht, vond de Hoge Raad het toch nodig de Europese rechter te raadplegen. Met de antwoorden van het Europees gerechtshof kan de Hoge Raad nu definitief beslissen in het voordeel van de verzekerde. De meeste verzekeraars hebben naar aanleiding van de uitspraak van het Europees gerechtshof hun voorwaarden al aangepast.
Vragen over uw recht op vrije advocaatkeuze? Bent u verzekerd voor rechtsbijstand en heeft u vragen over uw recht op vrije advocaatkeuze, schroom dan niet om contact met ons kantoor op te nemen.
Jaap Jong, advocaat bij Nagtegaal & Jong Advocaten
Dam 34, Postbus 1275,
1500 AG Zaandam
T 075 631 31 21 F 075 635 08 18
E info@nagtegaaljong.nl
www.nagtegaaljong.nl
